سبک مهمانی و میزبانی از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم طبیعی، مدرسه قرآن و علوم، مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران

چکیده

اصلاح سبک­زندگی بشر و ارائه الگوی دینی و آسمانی از رسالت اصلی انبیاء بوده که همة ادیان الهی، به ویژه اسلام و قرآن کریم بر آن تأکید دارد. تبیین آموزه­های دینی و آشناساختن مردم با معارف و فرهنگ قرآن از دیرباز مورد توجه متفکران اسلامی بوده که در همین راستا، بارها به اصلاح «سبک­ زندگی» و پیاده­کردن فرهنگ قرآن در جامعه اسلامی تأکید و اصرار ویژه داشته­اند. مقالة حاضر یکی از جنبه‌های مهم زندگی یعنی سبک "مهمانی و میزبانی" را از منظر قرآن مورد بررسی قرار داده است. سبک­هایی مانند: اجتناب از رفتن بدون دعوت، اجابت دعوت، اجازه به هنگام ورود، سلام­دادن، دعا در بدو ورود، نشستن طبق دلخواه صاحب­خانه، پرهیز از رفتن قبل از وقت، پرهیز از سرو صدا، غذا خوردن متعارف، خارج شدن پس از صرف غذا، دعا و شکرگذاری و... در مجموع 23 روش در مورد مهمان، و آدابی مانند: دعوت­نامه، جواب سلام، برخورد نیکو و تکریم مهمان، گفتگو و محاوره، پذیرایی سریع و مطلوب، فرق

 
نگذاشتن میان مهمانان، پذیرایی محترمانه، انفاق از مال حلال، پرهیز از تکلّف و اسراف، پرهیز از اختلاط زنان مردان، دعا و بدرقه مهمان و... در مجموع 18 روش قرآنی در باره میزبان مورد بررسی قرارگرفت و همگی بیانگر آن است که اگر امروز این سبک متعالی و متعادل قرآنی در مهمانی‌ها و میزبانی‌ها مورد توجه قرارگیرد، یک­تحوّل مهمی در رفتار و فرهنگ اجتماعی بوجود خواهد آمد که در نتیجه موجب پدیدارشدن دوستی‌ها، استحکام روابط خویشاوندی، رشد اقتصادی و تحقق توسعة فرهنگی مورد نظر اسلام خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
نهج‌البلاغه(ترجمه محمددشتی)، قم،‌ انتشارات مشهور، هشتم/1380ش.
ابن بابویه، محمد بن‌على، عیون أخبارالرضا‌، تهران، نشرجهان، اول/1378ق.
ابن أبی جمهور، محمدبن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم، سیدالشهداء، ‌اول/1405ق.
ابن شهرآشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبی طالب، قم، علامه، اول/1379ق.
الکوّاز، محمد کریم، سبک شناسی اعجاز بلاغی قرآن، تهران، نشرسخن، اول/1386ش.
برقى، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الإسلامیه، دوم/1371ق.
بستانی، فؤاد افرام/ رضا، مهیار، فرهنگ ابجدی، تهران، انتشارات اسلامی، دوم/1375ش
حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، تهران، میقات، اول/1363ش.
حلوانى، حسین بن محمد، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم، مدرسة الإمام المهدی(عج)، اول/1408ق.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، مفردات ألفاظ قرآن‏، بیروت‏، دارالقلم، اول/1412ق.
رازى، فخرالدین مفاتیح الغیب‏، دار احیاء التراث العربی، ‌سوم/1420ق.
شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف، مطبعه حیدریه، اول، [بى تا].
طوسى، محمد بن الحسن‏، الأمالی، قم،‌ دارالثقافه، ‌اول/1414ق.
طبرسى، على بن حسن، مشکاة الأنوار، نجف‏، مکتبة الحیدریة، دوم/1344ش
طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، سوم/1372ش.
طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین‏، تهران، مرتضوی، ‌سوم/1375ش.
عروسی حویزى، عبد على بن جمعه‏، تفسیر نورالثقلین‏، قم، اسماعلیان، چهارم/1415ق.
عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید(جیبی)، تهران، امیرکبیر، سی وچهارم/1385ش.
قرشی بنایی، سید علی اکبر، قاموس قرآن‏،‌ تهران، دار الکتب الإسلامیة، ششم/1412ق‏.
ــــــــــــــــ ، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، سوم/1377ش.
قرائتی، محسن، تفسیرنور، تهران، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن، یازدهم/1383ش.
ــــــــــــــــــ، برنامه درس­هایى از قرآن، سالهای 67، 69 و 76، [بی‌جا] ، [بی‌تا].
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار‌الکتب الإسلامیه، چهارم/1365ش.
کوفى اهوازى، حسین بن سعید، المؤمن‏، قم، مؤسسة الإمام المهدی، 1404ق.
مفید، محمد بن محمد، الأمالی، قم، کنگره شیخ مفید، ‌اول/1413ق.
مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، دوم،1403ق.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، اول/1374ش.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی  کلمات القرآن الکریم‏، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد‏، اول/1368ش.