ارتباط انسان و طبیعت از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

سـعادت و تـکامل‌ انسان از مجرای حیات دنیوی‌ و با یاری عوامل طبیعی امکانپذیر است و برای انسان چاره‌ای جز ارتباط انـدیشمندانه بـا طـبیعت و بهره‌مندی از مواهب طبیعی نخواهد بود. این ارتباط، علاوه بر‌ تأمین‌ نیازها در تربیت و پرورش ابعاد مختلف وجـودی انـسان تـأثیرگذار است. براساس یافته­های این پژوهش، دو نوع ارتباط مادی و معنوی بین انسان و طبیعت از اهمیت بیشتری برخوردار است، آبادانی طبیعت به دست بشر و پرورش قوای جسمی بشر توسط طبیعت از ممهترین جنبه­های ارتباط مادی می باشند؛ از مسائلی که قرآن به آن توصیه فراوان می‌کند، تعقّل و تفکّر در آیات آفاقی است، از موارد ارتباط معنوی می­توان به اثبات خالق، اثبات توحید، اثبات معاد، تقویت اعتقاد به نبوت و ارائه مثال های محسوس برای امور نامحسوس در طبیعت اشاره نمود. روش­های ارتباط انسان با طبیعت از منظر قرآن شامل تجربه حسی، گردشگری، کار و کـسب و طبیعت پژوهی است. موضوع پژوهش حاضر خبر از به کارگیری روش توصیفی تحلیلی، در مجرای مطالعات کتابخانه­ای می­دهد.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن مجید
  2. ابن انباری، عبد الرحمن بن محمد، الانصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین، قم، دار الحجه عج للثقافه، 1386ش.
  3. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1420ق.
  4. جوادى‌ آملى، عبد اللّه، اسلام و محیط زیست، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ سوم،1386 ش.
  5. حمیری قمی، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، قم: موسسه آل البیت †، لاحیاء التراث، 1413ق
  6. حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم: موسسه اسماعیلیان، 1415ق.
  7. دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، قم، انتشارات نسیم حیات، چ دوم، 1379ش.
  8. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، تحقیق عبد الرزاق المهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی موسسه التاریخ العربی، 1421ق
  9. شیرازی، ناصر مکارم، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیة، تهران،1374ش
  10. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: منشورات جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه، موسسه النشر الاسلامی، چ ششم، 1421 هـ. ق
  11. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1415 ق.
  12. فضلان ام خالد و جوان ابراین، اسلام و محیط زیست، ترجمه اسماعیل حدادیان، مشهد، شرکت به نشر، 1378ش.
  13. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، تصحیح: غفاری علی اکبر، تهران دارالکتب الاسلامیه، چ سوم، 1388 ق
  14. الماوردی، ابی الحسن علی بن محمد، النکت و العیون (تفسیر الماوردی)، بیروت، دار الکتب (بی­تا)
  15. متقی، علی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، موسسه الرساله، 1409ق.
  16. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار‌، موسسه الوفاء، بیروت‌ ۱۴۰۴ ق.
  17. مراغی، احمد مصطفی، تفسیر مراغی، بیروت، دار الفکر، 1421ق.
  18. مطهری‌، مرتضی، مسأله شناخت، تهران‌، صدرا، ۱۳۷۵ ش.
  19. مومنی، علی، کمال انسان و انسان کامل، قم، آیت اشراق، 1387ش.
  20. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، چ اول، 1408ق