بررسی و نقد دیدگاه ها در زمینه جامعیت قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

دیدگاه هر مفسری نسبت به جامعیت قرآن در فهم و استنباط مفسّر موثّر می‌باشد و اثر مستقیمی بر تفسیر می گذارد و مقدار انتظارات  از قرآن را مشخص می‌نماید بنابر این بحث از جامعیت دارای نقش بسزائی است که مفسران ذیل برخی آیات به آن پرداخته‌اند و با تبیین این مطلب می‌توان به نحو احسن از قرآن بهره مند شد و دریافت که در چه مواردی و چه اموری باید به قرآن رجوع کرد و در چه مسائلی می‌توانند قرآن را ملاک و میزان قرار داد. که دو نظر اصلی در این زمینه وجود دارد و بعد از نقل اقوال و ادله و بررسی آن‌ها ثابت می‌شود که تمام علوم و معارف در قرآن آمده است و هر چیزی در آن بیان شده است. هر چند نگاشته هایی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است ولی این نوشته به ادله ای برای اثبات مدعای خود و نقد دیدگاه های دیگر پرداخته است که در نوشته های دیگر به آن‌ها اشاره ای نشده است و در پایان این نتایج به دست می‌آید.

تمام موضوعات و مسائل در قرآن ذکر شده است. و معارف و علوم در تمام قرآن (اعم از ظهر و بطن) یافت می شوند. و فقط نباید به ظاهر قرآن بسنده کرد.
با استفاده از هدایت و سعادت نمی‌توان اطلاق آیات و روایات دال بر جامعیت اطلاقی قرآن را تقیید زد و دلیلی نیز بر این مطلب وجود ندارد.
با استفاده از ادله عقلی نمی‌توان برای قرآن قلمرو فرض کرد چرا که ممکن است خداوند بخاطر مصالحی و الطافی مطالبی را در قرآن ذکر نماید که عقل از دستیابی به آن‌ها نا توان باشد.
روایات عرضه در میان روایات دلیل متقنی بر عمومیت جامعیت قرآن می‌باشد.
استخراج تمام مطالب از قرآن فقط با حضور معصومین به‌طور کامل صورت می‌گیرد  و در غیر این صورت به‌صورت کامل و جامع نمی‌توان به معارف قرآن دسترسی پیدا کرد. هر چند با کسب تقوا و باطنی پاک می‌توان به برخی از آن‌ها دست پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • 1- ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بی نا، بی‌جا، بی‌تا.
  • 2- ابن عربى، ابو عبدالله محیى الدین محمد، تفسیر ابن عربى، چاپ اول، دار احیاء التراث العربى، بیروت، 1422ق.
  • 3- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، دار صادر، بیروت، 1414هـ ق.
  • 4- آل غازى، عبدالقادر، بیان المعانى، چاپ اول، مطبعة الترقى، دمشق، 1382ق.
  • 5- اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، دارالفکر، بیروت، 1420هـ ق.
  • 6- بحرانى، سید هاشم، البرهان فى تفسیر القرآن، چاپ اول، بنیاد بعثت، تهران، 1416 ق.
  • 7- بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، چاپ اول، دار احیاء التراث العربى، بیروت، 1418ق.
  • 8- کلینی، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365هـ ش.
  • 9- کریمی، مصطفی، جامعیت قرآن کریم، چاپ اول، سازمان انتشارات پژوهشگاه و اندیشه اسلامی، تهران، 1390.
  • جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، چاپ هشتم، اسراء، قم، زمستان 1388.
  • جوادی آملی، عبدالله، سرچشمه اندیشه، چاپ پنجم، اسراء، قم، 1386هـ ش.
  • جوادی آملی، عبدالله، وحی و نبوت در قرآن، چاپ دوم، اسراء، قم، 1384هـ ش.
  • حقى بروسوى، اسماعیل، تفسیر روح البیان، بی نا، دار الفکر، بیروت، بی‌تا.
  • سیوطى، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن،‏ چاپ دوم، بیروت، 1421 / 2001
  • سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، 1404هـ ق.
  • شبّر، سید عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، چاپ اول، دار البلاغة للطباعة و النشر، بیروت، 1412ق.
  • الطباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1417ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372هـ ش.
  • طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، چاپ سوم، کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1416هـ ق.
  • طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، بی نا، دار احیاء التراث العربى، بیروت، بی‌تا.
  • طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، انتشارات اسلام، تهران، 1378ش.
  • عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، انتشارات اسماعیلیان، قم، 1415ق.
  • فیض کاشانى، ملا محسن، تفسیر الصافى، چاپ دوم، انتشارات الصدر، تهران، 1415 ق.
  • قرشى، سید على اکبر‌، قاموس قرآن‌، چاپ ششم، دار الکتب الإسلامیة‌، تهران، 1412هـ ق.
  • قمی مشهدی، محمد بن محمد رضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، چاپ اول، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، 1368هـ ش.
  • قمی، علی ابن ابراهیم، تفسیر قمى، چاپ چهارم، دارالکتاب، قم، 1367ش.
  • مصباح یزدی، محمد تقی، قرآن شناسی، چاپ دوم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم،. 1380 هـ ش.
  • میبدى،  رشیدالدین احمد بن ابى سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، چاپ پنچم، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1371ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار