نظریه تصمیم گیری از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جامعه المصفی العالمیه

چکیده

قرآن به‌عنوان اصلی‌ترین منبع وحی، حاوی تمام دستورالعمل‌های حیات بشری است؛ امّا گامی مؤثر در توسعه و کاربردی کردن مفاهیم و گزاره­های قرآن، آن‌طور که شایسته و بایسته است صورت نگرفته و تفسیرها و ترجمه­های موجود نیز قابلیت استفاده برای همه قشرها را ندارد؛ لذا نگارنده سعی نمود، ابتدایی­ترین گام را در راستای توسعه و کاربردی کردن آموزه­های وحیانی بردارد و در این راستا از میان مباحث سازمان و مدیریت، نظریه تصمیم­گیری را انتخاب نماید؛ زیرا تصمیم­گیری نقش گسترده­ای در زندگی آدمی دارد؛ تا آنجا که تعلل در شناخت راه­های تصمیم­گیری بهتر، پیامدها و خسارات جبران‌ناپذیری را برای فرد و جامعه به بار می­آورد. مواردی که در این تحقیق با تکیه‌بر آیات قرآن و منابع تفسیری و با بهره­گیری از ادبیات مدیریتی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و روش تفسیری شهید صدر (استنطاقی)، پیرامون نظریه تصمیم­گیری از منظر قرآن به‌دست‌آمده است عبارت‌اند از: عقلانیت و حق پذیری، ظرفیت و شرح صدر، مشاوره جویی و نظرخواهی برای شناخت عمیق­تر مسئله، جمع‌آوری گزینه­ها، تجزیه‌وتحلیل گزینه­های احصا شده، انتخاب یک‌راه حل و در پایان توکل بر خدا در اجرای راه‌حل انتخاب‌شده. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که مهم‌ترین عوامل مؤثر که نقش محوری در اتخاذ تصمیمات مؤثر و کارا دارند عبارت‌اند از: شخصیت فرد، اعتمادبه‌نفس و قدرت تصمیم­گیری، نوع مشکل، موقعیت اجتماعی و عوامل محیطی، دانش اطلاعات درباره مشکل یا موقعیت، عوامل درون‌سازمانی، آینده‌نگری و عاقبت‌اندیشی، بهره­گیری از تجربه در تصمیم­گیری؛ امّا درباره­ی دام­های تصمیم­گیری، قرآن علاوه بر اینکه نظریات دانش مدیریت را تأیید می­کند، مواردی را نیز به آن می­افزاید همانند: تکبر، ترس و وحشت از نتایج تصمیم­ها، حرص، تعصب، سعه صدر. شایان‌ذکر است که با توجه به یافته‌های صورت گرفته، نظریه تصمیم­گیری از منظر قرآن در مقایسه بادانش مدیریت جامع­تر و کامل­تر است؛ زیرا قرآن کریم از همه راه‌کارهای عقلانی در تصمیم­گیری بهره جسته و از هرگونه تصمیم­گیری بی‌ثمر و زیان‌بار به شدّت منع کرده است

کلیدواژه‌ها