مرکز تخصصی قرآن امام علی بن ابیطالب (ع)، قرآن و علوم (گرایش مدیریت)
چکیده
اهمیت و نقش مدیریت در زندگی آشکار است، چرا که با مدیریت مطلوب جامعه می‌توان از تمامی ظرفیت‌ها و امکانات بالقوه و بالفعل آن جامعه در راستای دستیابی به اهداف خود بهره‌مند شد. یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین فرآیندها در فعالیت اجتماعی، مدیریت جامعه انسانی است، از این رو شناخت ویژگی‌های یک مدیر ارزشی و رهبر الهی، می‌تواند راهگشای مردم در انتخاب درست کارگزاران و کارگشای مدیران اجرایی در مسئولیت‌ها و حکومت‌ها باشد. بی‌شک استقرار حکومت الهی و مدیریت صحیح در جامعه، از اهداف مهم انبیاء الهی بوده است؛ آنان در این مسیر کوشش‌های بسیاری مبذول داشتند و هرگاه زمینه و موقعیت را برای چنین عمل ارزشمند و حیاتی مناسب می‌دیدند، در انجام آن تردیدی به خود راه نمی‌دادند. در قرآن کریم مدیریت برخی از پیامبران الهی و شیوه‌ی حکومت‌داری آنان شرح داده شده است، پیامبرانی که در عصر خود، تشکیل حکومت داده و به شیوه درست با توجه به مناسبات فرهنگی و اجتماعی زمان خود، جامعه را به بهترین شکل مدیریت نمودند. این مقاله از نظر هدف، کاربردی و با استفاده از روش تحقیق کیفی انجام و داده‌ها به شیوه توصیفی بیان‌شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که کلام وحی ویژگی‌های متعدد و فراوانی برای رهبران اثربخش ذکر نموده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: ایمان، تقوا، مسئولیت‌پذیری، امانت‌داری، دانش و تخصص، توانمندی فیزیکی و جسمی، مشورت، اقتدار، قانون‌مداری، بخشش، استقامت، تغافل، اهلیت، فضیلت، صداقت، توکل، قاطعیت، تمایل به ارتقاء افراد و ... همچنین روشن شد که بخش قابل توجهی از ویژگی‌های یاد شده در دانش سازمان و مدیریت رایج مغفول مانده و یا اصلاً جایگاهی ندارد و حال آنکه قرآن کریم شرط اثربخشی عملکرد مدیران را در خصایص یاد شده قرار داده است. برآیند این پژوهش در راستای پُر نمودن خلاء معرفی ویژگی‌های مدیریت اثربخش از نگاه قرآن، گامی رو به جلو محسوب می‌شود.
)